Ubieganie się o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Niepełnosprawność, zgodnie z kryterium ustawowym, to niemożność efektywnego pełnienia ról społecznych tj. wypełniania zobowiązania wynikającego z zajmowanej pozycji społecznej przy korzystaniu przez osobę z przysługujących jej przywilejów i praw według bardziej lub mniej określonego wzoru, a więc niemożność bądź trudności w codziennej aktywności i uczestnictwie wynikające z naruszenia sprawności organizmu.

Orzeczenia te wydają:

  •  Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
  •  Wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja

Powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności wydają orzeczenia o:

  •  niepełnosprawności;
  •  stopniu niepełnosprawności;
  •  wskazaniach do ulg i uprawnień.

Rejonowe sądy pracy i ubezpieczeń społecznych jako organ odwoławczy dokonujący kontroli prawidłowości orzekania przez organy administracji publicznej. Rozpatrują one sprawy z odwołania od orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności poprzez poddanie oceny ustalonej przez składy orzekające pod ocenę biegłych lekarzy sądowych oraz innych biegłych, których przewodniczący składu orzekającego powołuje w zależności od problematyki indywidualnej sprawy.

Podstawą uznania osoby, która nie ukończyła 16 roku życia za niepełnosprawną jest ustalenie, że:

  •  ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną;
  •  przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekracza 12 miesięcy;
  •  wymaga zapewnienia jej całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu.

Wszystkie wymienione przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka

Dziecko, które ma mniej niż 16 lat i spełnia wszystkie poniższe warunki:

  • ma ograniczoną sprawność fizyczną lub psychiczną i ma dokumentację medyczną, która może to potwierdzić,
  • wymaga całkowitej opieki lub pomocy, większej niż zdrowe dzieci w tym samym wieku,
  • ograniczenia będą trwały dłużej niż rok i wynikają z określonych przyczyn:
    • wad wrodzonych i schorzeń, które mają różne przyczyny :
      • prowadzą do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu,
      • upośledzają w znacznym stopniu chwytność rąk,
      • utrudniają samodzielne poruszanie się,
    • wrodzonych lub nabytych ciężkich chorób metabolicznych, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i innych, które:
      • znacznie upośledzają sprawność organizmu,
      • wymagają systematycznego leczenia w domu,
      • wymagają okresowego leczenia szpitalnego,
    • upośledzenia umysłowego (począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym),
    • psychozy i zespołów psychotycznych,
    • całościowych zaburzeń rozwojowych, które powodują znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
    • padaczki z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
    • nowotworów złośliwych oraz chorób rozrostowych układu krwiotwórczego – do 5 lat od zakończenia leczenia,
    • wrodzonych lub nabytych wad narządu wzroku, które powodują:
      • znaczne ograniczenie jego sprawności, które prowadzi do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi,
      • ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
    • głuchoniemoty, głuchoty lub obustronnego upośledzenia słuchu, które nie poprawia się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. 

Stopnie niepełnosprawności

W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (pdf 97 kb) przepisy w/w ustawy przewidują gradację niepełnosprawności poprzez określenie jej stopni. Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności:

  •  znaczny
  •  umiarkowany
  •  lekki

Niezbędne dokumenty składane do zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności

Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności – dostępny w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności oraz załączniki:

  • dokumentację medyczną (na przykład karty informacyjne leczenia szpitalnego, dokumentację medyczną z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne),
  • zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia – wzór zaświadczenia możnapobrać w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności; zaświadczenie jest ważne 30 dni od wystawienia,
  • inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na stwierdzenie niepełnosprawności.

Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień wydaje się osobie, która ukończyła 16 rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń:

  • ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
    •  całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
    •  niezdolności do samodzielnej egzystencji,
    •  całkowitej niezdolności do pracy,
    •  częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania;
  •  ważne orzeczenie organu rentowego (ZUS, MSWiA, MON), wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów;
  •  ważne orzeczenie KRUS o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wydane przed 1 stycznia 1998 r.

Uprawnienia:

Mozliwość ubiegania się

  • o dofinansowanie do:
    • turnusu rehabilitacyjnego,
    • sprzętu rehabilitacyjnego,
    • przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
    • likwidacji barier architektonicznych (na przykład montażu pochylni, usunięcia progów w budynku),
    • likwidacji barier w komunikowaniu się (na przykład zakupu komputera),
    • likwidacji barier technicznych (na przykład zakupu urządzenia, które umożliwia wjazd wózka inwalidzkiego z napędem elektrycznym do samochodu),
  • o świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek pielęgnacyjny oraz inne świadczenia rodzinne (na przykład zasiłek rodzinny wraz z dodatkami),
  • o ulgi w podatkach, zniżki na komunikację, zwolnienie z opłat radiowo-telewizyjnych (abonament),
  • o dodatek mieszkaniowy,
  • o usługi socjalne i opiekuńcze (na przykład pomoc przy robieniu zakupów i załatwianiu spraw urzędowych, sprzątanie, gotowanie),
  • o usługi terapeutyczne (na przykład zajęcia plastyczne, muzykoterapia, zajęcia terapeutyczne ze zwierzętami),
  • o rehabilitację w instytucjach pomocy społecznej, organizacjach pozarządowych oraz innych placówkach. Na przykład możecie korzystać z poradni psychologiczno-pedagogicznej i przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.